Sự bùng nổ của thị trường mua sắm online đang tạo ra một môi trường cạnh tranh ngày càng khốc liệt giữa các nhà bán hàng. Để tồn tại và phát triển bền vững, các nhà bán hàng buộc phải tìm kiếm và áp dụng các giải pháp thích nghi hiệu quả.
Trong suốt cuối năm 2023 và đầu năm 2024, các nền tảng thương mại điện tử (TMĐT) hàng đầu như TikTok, Tiki.vn, Lazada, Shopee… đã công bố một loạt thay đổi chính sách đối với người mua và nhà bán hàng. Những thay đổi này tập trung vào việc kéo dài thời gian đổi trả hàng hóa, cập nhật biểu phí mới và giới thiệu các tính năng mới nhằm tối ưu hóa trải nghiệm mua sắm và kinh doanh trên các sàn TMĐT.
Cạnh Tranh: Yếu Tố Bắt Buộc Trong Thương Mại
TikTok Shop Mall hiện cho phép người mua trả hàng trong vòng 15 ngày, và người bán phải chịu phí vận chuyển nếu sản phẩm bị trả lại do lỗi của họ. Lazada cũng đã điều chỉnh thời hạn trả hàng cho các sản phẩm thuộc kênh Choice và gian hàng LazMall lên 30 ngày, bắt đầu từ tháng 2-2024.
Tiki thậm chí còn mạnh dạn hơn khi cho phép đổi trả hàng hóa trong 30 ngày và hỗ trợ đổi trả trong 365 ngày cho các sản phẩm lỗi kỹ thuật thuộc danh mục Thiết bị số – Phụ kiện số, Điện gia dụng do nhà bán Tiki Trading cung cấp, bắt đầu từ tháng 4-2024.
Shopee, sau khi thành công với chính sách Đồng kiểm cho phép người dùng kiểm tra ngoại quan sản phẩm khi nhận hàng, đã công bố thêm các thay đổi chính sách khác. Các thay đổi này bao gồm trả hàng hoàn tiền miễn phí trong vòng 15 ngày và tính năng mới cho phép người mua yêu cầu hủy đơn hàng ở trạng thái “Đang giao”, áp dụng từ đầu tháng 6 năm nay. Người mua có thể hủy đơn khi đơn hàng được giao thành công cho đơn vị vận chuyển SPX và đơn hàng “đang” trên đường tới trạm giao hàng, nhưng không thể hủy nếu đơn hàng đã đến trạm giao hàng.
Phản Ứng Đa Chiều Từ Cộng Đồng
Mỗi thay đổi chính sách đều thu hút sự quan tâm lớn từ cả người bán và người mua, tạo ra nhiều phản ứng đa chiều. Người tiêu dùng hào hứng vì quyền lợi mua sắm được bảo đảm hơn, giảm thiểu rủi ro mua phải hàng giả, hàng nhái hay hàng kém chất lượng khi mua hàng online. Tuy nhiên, nhiều người bán lo lắng về chi phí phát sinh từ các thay đổi này.
Dù vậy, việc mở rộng tệp khách hàng vẫn là mục tiêu sống còn của mọi sàn TMĐT. Nếu khách hàng rời sàn, nhà bán hàng sẽ mất đi cơ hội tăng trưởng.
Thích Nghi Để Phát Triển Bền Vững
Phát biểu tại hội thảo “Thương hiệu – nội lực mềm cho doanh nghiệp Việt” do Báo Sài Gòn Giải Phóng tổ chức ngày 27-6, ông Phạm Minh Tuân, Trưởng phòng nghiệp vụ 3 Tổng cục Quản lý Thị trường, cho biết rằng hàng giả và hàng nhái vẫn là vấn đề nan giải ở thị trường nội địa, với các thủ đoạn ngày càng tinh vi. Hàng hóa thường được tập kết tại các kho hàng, nhà riêng và sau đó được đưa lên các kênh TMĐT và mạng xã hội như TikTok, Zalo, Facebook… để tiêu thụ.
Chuyên gia kinh tế, TS Đinh Thế Hiển, đánh giá rằng việc bán hàng online đang phát triển mạnh mẽ theo hướng tích cực, nhưng vẫn tồn tại nhiều hành vi gian lận, như bán hàng kém chất lượng với giá rẻ để thu hút khách hàng. Đây không phải là sự cạnh tranh mà là sự gian lận, và cần có các chính sách bảo vệ người tiêu dùng.
Về các chính sách thay đổi của các sàn TMĐT gần đây, TS Hiển cho rằng những quy định mới này không phải là làm khó người bán mà thực chất là giúp người mua an tâm hơn khi mua sắm online. Khi người tiêu dùng biết rằng họ được bảo vệ và có quyền trả lại hàng nếu không đúng mô tả, họ sẽ tự tin hơn trong mua sắm. Điều này không chỉ có lợi cho khách hàng mà còn giúp người bán nâng cao uy tín.
Nếu người bán hàng tự tin về sản phẩm của mình và đảm bảo thông tin quảng cáo chính xác, họ sẽ không lo ngại về việc hoàn trả hàng. Việc hoàn trả hàng hóa khi sản phẩm không đúng mô tả là hoàn toàn chính đáng từ phía người mua. Nhìn chung, chính sách trả hàng sẽ tăng cường độ tin tưởng của người mua đối với người bán và sàn TMĐT.
Thị trường TMĐT càng phát triển mạnh mẽ, sự cạnh tranh càng khốc liệt. Việc siết chặt chính sách là cần thiết để duy trì một môi trường TMĐT lành mạnh. Câu chuyện còn lại là việc “sàng lọc và tự sàng lọc” trong cộng đồng người bán online. Thích nghi để tiếp tục tăng trưởng hay không trở thành một lựa chọn quan trọng.